اخلاق، شناسنامه پیامبر اسلام
اخلاق، شناسنامه پیامبر اسلام
اخلاق، شناسنامه پیامبر اسلام و دین و تمدن اسلامی است. زمانی که خدا پیامبرش را معرفی می نماید می فرماید: «انک لعلی خلق عظیم» یعنی «تو دارای اخلاقی بزرگ هستی». در اینجا می بینیم که خداوند نمی گوید تو دارای فقه بزرگ و یا فلسفه و علم و سیاست و اداره بزرگ هستی. پیامبر هم که شناسنامه رسالت خویش را در پیش ما می گذارد می گوید: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» یعنی من آمده ام تا بزرگمنشی های اخلاقی را به پایه کمال برسانم. در اینجا باز هم می بینیم که او نمی گوید من آمده ام تا مبادی اقتصاد و فلسفه و شعر و فقه و عقیده و سیاست و حکم را به پایه اکمال برسانم بلکه تنها بر اخلاق اشاره نموده و از واژه «انما» که «اداة حصر» است در جهت رساندن مفهوم رسالت خویش استفاده می نماید.
اخلاق، بیانگر هویت اسلامی در عرصه روابط بین الدول به حساب می آمد. زمانی که جعفر فرزند ابو طالب در برابر نجاشی پادشاه حبشه قرار گرفت جامعه اسلامی و پیامبر آن را چنین معرفی نمود: ما اهل جاهلیت بودیم، مردار می خوردیم، صله رحم را مراعت نمی نمودیم، به فحشا دست می یازیدیم، حقوق همسایه را مراعت نمی کردیم، قوی ما بر ضعیف ستم می نمود، تا آنکه مردی راستگو و امانتدار و پاکدامن در میان ما مبعوث شد و از ما خواست تا راستگو باشیم، امانتدار باشیم، صله رحم داشته باشیم، خون همدیگر را نریزیم، سخن بد نگوییم، مال یتیم را نخوریم، و به زنان تهمت مبندیم.
آنچه به نام «پنج بنای مسلمانی» هم شناخته می شود دارای رابطه تنگاتنگی با اخلاق است. پیامبر اسلام می فرماید: اکمل المومنین ایمانا احسنهم خلقا. یعنی: ایمان آن عده مومنان کامل است که دارای اخلاق نیکو اند.
و در باره نماز قرآن خود می فرماید: ان الصلاة تنهى عن الفحشاء و المنكر. به این معنی که نماز هم از فحشاء و هم از منکرات منع می نماید.
در باره زکات قرآن کریم می فرماید: خذ من اموالهم صدقه تطهرهم و تزکیهم بها. یعنی: از اموال ایشان زکات بگیر تا آنکه آنها تطهیر و تزکیه شوند.
در باره روزه پیامبر اسلام می فرماید: من لم یدع قول الزور والعمل به فلیس لله حاجه فی ان یدع طعامه و شرابه. یعنی: کسی که سخن دروغ و عمل به آن را کنار نگذارد خداوند به عدم خوردن و عدم نوشیدن او نیازی ندارد.
و در باره حج آیت ۱۹۷ سوره بقره می گوید: فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فی الحج. یعنی: نه همبستری و نه گناه و مجادله در حج جایز است.