عدیله به هنگام مرگ، به چه معنی است؟
در دعای عدیله می خوانیم:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ و عديله عند الموت
خدايا من از عديله به هنگام مرگ به تو پناه مى آورم.
اما عدیله به هنگام مرگ، به چه معنی است؟
و عديله به هنگام مرگ يعنى عدول كردن از حق به سوی باطل به گاه جان دادن،
و عدول از حق چنين است كه شيطان هنگام مرگ نزد انسان حاضر مى شود و او را وسوسه كرده و نسبت به باورهاى
دينى به شك مى اندازد، تا جايى كه او را از مدار ايمان بيرون كند و به همين دليل است كه در دعاها از اين عدول به خدا
پناه برده شده.
جناب فخر المحققين رحمة اللّه چنين فرموده: هركه میخواهد از اين وسوسه هاى به هنگام مرگ در امان باشد، دلايل
ايمان و اصول پنجگانه را با برهان هاى قطعى و صفاى باطن، در ضميرش حاضر نموده و آنها را به حق تعالى بسپارد كه
هنگام مرگ به او بازگرداند، بدينسان كه پس از اظهار عقايد بر حق بگويد:
اللَّهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي قَدْ أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هَذَا وَ ثَبَاتَ دِينِي وَ أَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَيَّ
وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِي
خدايا! اى مهربان ترين مهربانان همانا من اين يقين و استوارى دينم را به تو سپردم و تو بهترين امانتدار هستى چه تو
خود ما را به حفظ امانتها فرمان دادى، پس آن را به گاه فرارسيدن مرگم به من بازگردان.
بنا بر گفته فخر المحققين رحمة اللّه خواند دعاى شريف عديله و به ياد سپردم معناى آن در ذهن براى به سلامت رستن
از خطر «عديله عند الموت» سودمند است.
و امّا اين دعاى مذكور روايت معصوم است يا انشاى علماى شيعه؟ بايد گفت: بنا بر گواهى عالم برجسته در
علم حديث شناسى و بررسى كننده روايات و گردآورنده تمام اخبار ائمه ع دانشمند زبردست و خبره و محدّث ناقد و بصير،
شيخنا الاكرم و المحدث الأعظم مولانا الحاج ميرزا حسين نورى» نور الله مرقده «اين دعا از معصومين نيست، چنان كه
فرموده است: دعاى عديله معروف از نوشته هاى بعضى از اهل علم است و از معصومين ع روايت نشده است و در
كتابهاى حاملان حديث و نقّادان روايت موجود نيست.
بدان كه شيخ طوسى از محمّد بن سليمان ديلمى روايت كرده است كه به محضر حضرت صادق عليه السّلام عرضه
داشتم: شيعيان شما میگويند: ايمان بر دو گونه است: نخستين ايمان مستّقر و ديگر آن كه به امانت نهاده شده و از بين
ميرود، بنابراين دعايى را به من بياموز كه هرگاه آن را بخوانم ايمانم كامل شود و از بين نرود، ايشان فرمود پس از هر
نماز واجب بگو:
رَضِيتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيّا وَ بِالْإِسْلامِ دِيناً وَ بِالْقُرْآنِ كِتَاباً وَ بِالْكَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِيٍّ وَلِيّاً وَ إِمَاما وَ
بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدِ
بْنِ عَلِيٍّ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَئِمَّةً اللَّهُمَّ إِنِّي رَضِيتُ بِهِمْ أَئِمَّةً فَارْضَنِي
لَهُمْ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ
خشنودم به اينكه خدا پروردگارم باشد و محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) پيامبرم، و اسلام آيينم و قرآن كتابم، و
كعبه قبله ام، و على ولى و امامم، و حسن و حسين و على بن الحسين و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن
جعفر و على بن موسى، و محمّد بن على و علی بن محمّد و حسن بن على و حجة بن الحسن كه درود خدا بر همه آنان
باد پيشوايانم باشند.
خدايا! خشنودم به اينكه آنان امامانم باشند، پس مرا مورد پسند و خشنودى ايشان قرار ده زيرا تو بر هر كارى توانايى.
(پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت استاد حسین انصاریان)
در مفاتیح دعای عدیله امده است.
به هر حال تنها با مدد از پرودگار کریم می توان از گزند شیطان دور ماند.