فرق تدبّر و تفسير
فرق تدبّر و تفسير
«تدبّر» با «تفسير» از جهات گوناگون فرق دارد. چرا كه در تدبّر همه اقشار مردم حتّى منافقان، مشركان1، در هر مرتبه از فهم و علم كه باشند، شركت دارند و همين كه به اندازه ظرفيت وجودى خود از قرآن بهرهمند شوند، صدق «تدبّر» مىكند و حال آنكه «تفسير» اختصاص به كسانى دارد كه در فهم مطالب و مضامين آيات قرآن، داراى مرتبه اجتهاد هستند.2
در تدبّر، علاوه بر به كارگيرى فكر و انديشه، دل دادن به محتواى آيات و التزام به آنها نيز شرط است و اما در تفسير، تنها يك جريان فكرى براى كشف حقائق قرآنى مىباشد.3
در تدبّر، توجّه اصلى به نتايج و پىآمدها و لوازم آيات مىباشد و اما در تفسير، همه جوانب آيات مورد بحث قرار مىگيرد.
در تدبّر، تلاوت كننده قرآن، خود را مخاطب آيات قرآن مىداند و سعى مىكند از تبشيرها، تبذيرها، و پيامهاى قرآن اثرى در خود مشاهده كند و اما در تفسير، چنين امتيازى نيست.
13. ر.ك: نساء / 82؛ مؤمنون / 47 و 48.
14. الحدائق الناظرة، محقّق بحرانى، ج 1، ص 31، انتشارات جامعه مدرّسين، (25 جلدى).
15. تسنيم، عبداللّه جوادى آملى، ج 1، ص 39، مؤسّسه اسراء.
مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن