ققنوس

در مورد ويژگي هاي كلي انديشه سياسي تشيع مي توان به مسائل و مؤلفه هاي زير اشاره كرد.

يكي از مهم ترين مختصات اين انديشه توجه به جامعيت آن است به گونه اي كه براي تمامي زواياي زندگي بشر برنامه دارد. اين عموميت شامل زندگي سياسي و اجتماعي مسلمانان نيز هست. اجراي احكام و قوانين سياسي و اجتماعي اسلام نيز در پرتو تشكيل دولت و حكومت است و اين بحث ضرورت دولت ونظام سياسي را در انديشه شيعي برجسته مي كند.
ويژگي ديگر، بحث مبناي مشروعيت قدرت و حاكميت است. در انديشه سياسي شيعه، منشأ قدرت، بي هيچ اختلافي، از آنِ خداوند است و مباني مشروعيت دولت هاي ديني و شيعي نيز به خداوند باز مي گردد كه البته بحث مقبوليت مردمي نيز در كنار آن مورد توجه است.
از محوري ترين مسائلي كه درانديشه سياسي شيعه مطرح است، عدالت مي باشد. آموزه هاي ديني برقراري عدالت را به مثابه يك ضرورت قطعي زندگي اجتماعي و هدف اساسي بعثت انبيا معرفي مي كند: «لقد أرسلنا رسلنا بالبينات و أنزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط». از اين رو، هدف اصلي اسلام و حاكميت هاي ديني اقامه عدالت در جامعه بشري است. بنابراين مي توان يكي از مهمترين ويژگي انديشه سياسي سياسي شيعه را در بُعد اجرا، اجراي اصل عدالت در همه زمينه ها دانست. نتيجه طبيعي تأكيد بر اجراي عدالت در انديشه ديني، داشتن اقتدار است كه صرفاً در صورت تشكيل و تداوم حكومت ميسر خواهد بود. در حقيقت، حكومت ابزاري است براي تحقق عدالت در جامعة بشري كه بدون فرض آن، تحقق اين امر مهم، امري انتزاعي و ذهني به نظر مي رسد و جامة عمل نخواهد پوشيد.
نگرش ديني به خصوص نگرش تشيع، اساساً مخالف حاكميت هاي استبدادي به مفهوم فردي و يا جمعي آن بوده اند و از آن با نام حاكميت طاغوت ياد مي كند. بنابراين مي توان يكي از ويژگي هاي انديشه سياسي شيعه را ظلم ستيزي و مخالفت نظري و عملي با نگرش هاي ظالمانه و استبدادي دانست.
يكي از ويژگي هاي مهم انديشه سياسي شيعيان، توجه به «مهدويت» و مفهوم «انتظار» است. اين اصل در عمل و انديشه شيعيان هماره به عنوان يك اصل راهبر در طول تاريخ تشيع مورد توجه بوده است.
يكي از مختصات انديشه سياسي شيعه كه از اصول بنيادين آن نيز به حساب مي آيد «ولايت الهي» است كه در انديشه ديني بايد در تمام شئون زندگي يك فرد مسلمان جاري شود. رهبري جامعه اسلامي يا به تعبيري زندگي سياسي مسمانان نيز از اين قاعده و شموليت بيرون نيست و نظام خلقت كفر و بيرون بودن از دايره توحيد و ولايت الهي را نسبت به هيچ حوزه اي برنمي تابد.
مجموع اين نكات مطرح شده را مي توان شكل دهنده عناصر محوري و ذاتي انديشه سياسي شيعه دانست كه البته مقتضيات زماني و امكانات و توانايي هاي عملي شيعيان ممكن است چهره هاي متفاوتي را از اين انديشه نشان دهد كه به تناسب شرايط نظريه هاي مختلفي ارائه شود.

[انديشه سياسي شيعه]

پرسمان