ققنوس

 
 
گواهی دروغ - سوگند دروغ - خلف وعده
گواهی دروغ - سوگند دروغ - خلف وعده از بدترین انواع کذب: شهادت دروغ و قسم دروغ و خلف وعده است.

و بر ذم شهادت دروغ این قول خدای تعالی در وصف مؤمنان دلالت دارد:

«و الذین لا یشهدون الزور و اذا مروا باللغو مروا کراما» .

(فرقان، 72) «و کسانی که گواهی دروغ ندهند و چون بر بیهوده و ناپسند بگذرند بزرگوارانه می گذرند» .

و همچنین گفتار پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم: «شاهد الزور کعابد الوثن» «شاهد دروغ مانند بت پرست است» .

و بر ذم سوگند دروغ قول رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دلالت دارد: «تاجران فاجرند!» پرسیدند: یا رسول الله، مگر نه این است که خداوند خرید و فروش را حلال کرده؟

فرمود: «آری! و لیکن سوگند می خورند و گناهکار می شوند، و دروغ می گویند» .

و فرمود: «سه کسند که روز قیامت خداوند با آنه سخن نگوید و به آنها ننگرد و آنها را پاک نگرداند: کسی که با بخشش خود منت گذارد، و کسی که قسم دروغ خورد که جنس خود را بیشتر از قیمت واقعی خریده است، و کسی که جامه خویش [از روی تکبر] چندان دراز کند که وقتی راه رود به زمین برسد» .

و فرمود: «هیچ کس به خدا سوگند نمی خورد که در آن به قدر بال پشه ای [خلاف واقع] داخل کند، مگر آنکه نقطه ای سیاه تا روز قیامت در دلش خواهد بود» .

و فرمود: «سه کسند که خداوند آنان را دشمن دارد: تاجر یا فروشنده ای که بسیار قسم خورد، و فقیر متکبر، و بخیل منت گذار» .

و بر ذم خلف وعده این سخن پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دلالت دارد که: «هر که به خدا و آخرت ایمان دارد چون وعده دهد باید به آن وفا کند» . و نیز قول امام صادق

[439]علیه السلام: «وعده مؤمن به برادرش نذری است که کفاره بردار نیست، پس هر که خلف وعده کند با خدای تعالی خلاف وعده کرده و در معرض دشمنی او قرار گرفته، و دلیلش قول خدای تعالی است:

«یا ایها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون. کبر مقتا عند الله ان تقولوا ما لا تفعلون» . (صف، 2- 3) «ای کسانی که ایمان دارید! چرا چیزی می گوئید که نمی کنید. نزد خدا سخت مبغوض است که آنچه نمی کنید بگوئید» .

و رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «چهار چیز است که در هر که باشد منافق است و در هر که یکی از آن خویها باشد بخشی از نفاق در او هست تا وقتی که آن را رها کند: چون خبر دهد دروغ گوید، و چون وعده دهد خلف کند، و چون عهد و قرار نهد مکر نماید، و به هنگام مخاصمه و محاکمه راه گناه پیش گیرد» .

پس کسی که وعده دهد و در هنگام وعده دادن قصد خلف و بی وفایی داشته باشد، یا در آغاز قصد وفا کند ولی بعدا بدون عذر ترک عزم نماید، منافق است.

و اما اگر عنوان عذر برای او پیدا شد و به وعده وفا نکرد منافق و گناهکار نیست.

و اگر صورت نفاق پیدا کرد، بهتر آنست که از صورت نفاق نیز بپرهیزد چنانکه از ذات و واقعیت آن احتراز می کند، به این طریق که قطعا و جزما وعده ندهد، بلکه به خواست خدا موکول و معلق نماید یعنی بگوید: اگر خدا بخواهد، یا سخنی مثل این.

حوزه نت